Projekt zakończony sukcesem :-)

Mineło już kilka miesięcy odkąd skończyłem theboxbike i z zadowoleniem mogę potwierdzić, że projekt został zakończony sukcesem.
Po kilku miesiącach użytkowania nadal praktycznie codziennie bardzo chętnie razem z Tymkiem wychodzimy na krótsze i dłuższe przejażdżki. Rower pozostał właściwie w stanie niezmienionym od maja za wyjątkiem dołożenia przerzutek w tylnej piaście, które znacznie poprawiły komfort użytkowania. Theboxbike wciąż jest obiektem zainteresowania innych użytkowników drogi i mieszkańców osiedla :-) Konstrukcja jest wytrzymała, co potwierdziły wycieczki z trójką dzieci na pokładzie, dość wygodna i dzięki dołożeniu przerzutek pozwala na nieco dłuższe wycieczki.
Wszystkich, którzy chcieliby dowiedzieć się więcej na temat budowy i użytkowania roweru zachęcam do komentowania lub proszę o e-mail wojtektrojan@wp.pl

Pierwsze wycieczki z dzieckiem

Okazuje się, że jazda w skrzyni niekoniecznie musi się dziecku podobać! Pierwsze próby wspólnej jazdy wypadły dość blado. Zamiast okrzyków zachwytu i radości rozpoczęło się od płaczu i przerażenia a o siedzeniu na ławeczce z zapiętymi pasami nie było mowy. Pomocne okazało się ograniczenie przestrzeni w skrzyni poprzez wypełnienie jej boków długą, wysoką, grubą i miękką poduszką oraz siadanie niżej, czyli na podłodze.

Od kiedy stałym elementem wystroju skrzyni stała się poduszka z ławki ogrodowej wspólne wycieczki są czystą przyjemnością

W przyszłości muszę zrobić poduszkę pod wymiar skrzyni, obecna jak widać jest nieco za wysoka

Zbyt miękka poduszka, dużo emocji związanych z jazdą, dużo świeżego powietrza, brak drzemki w środku dnia i nie mogło się to skończyć inaczej. Na szczęście miejsca w skrzyni też jest dużo :-)

Gotowe

Choć za każdym razem gdy zsiadam z roweru mam kilka nowych pomysłów na to co jeszcze mógłbym zmienić mogę już uznać projekt za skończony. Po dołożeniu dłuższej sztycy siodełka, nóżki, już z pasami dla dziecka i dzwonkiem (niewidoczny na zdjęciach) całość jest w pełni funkcjonalna (choć brakuje przerzutek) i bezpieczna. Wygląd pozostawiam każdemu do indywidualnej oceny.

Standardowa nóżka spełnia swoją rolę tylko na równej powierzchni i przy bezwietrznej pogodzie. Z czasem zapewne zamontuję centralną stopkę na dwóch nóżkach.

A tak prezentuje się widok z pozycji kierującego. Podczas jazdy lepiej skupiać się na horyzoncie niż na przednim kole, ułatwia to utrzymanie równowagi.

Jedną z najważniejszych cech roweru jest możliwość obserwowania i interakcji z dzieckiem podczas jazdy i nie ma z tym najmniejszego problemu. Dodatkowo jest jeszcze dużo miejsca na zabawki, zakupy i wszystko co potrzebne na wyprawę z dzieckiem.

Jazda bez pasów bezpieczeństwa

Aktualności na dziś:
Łożysko główki ramy 'niechcący' przyspawane na etapie budowy ramy zostało usunięte przy pomocy szlifierki i zastąpione nowym, otoczonym dużą ilością smaru. Doszła też linka hamulca przedniego, którą jeszcze muszę dobrze przymocować. Efekt prawie-końcowy wygląda tak:

Całość robi wrażenie. Jest to zasługa przede wszystkim rozmiaru i oczywiście 'taczki' z przodu. Po pierwszej przejażdżce daje się we znaki krótka sztyca siodła (do wymiany w przyszłym tygodniu) oraz brak przerzutek. Obecne przełożenie jest dobrane tak, żeby bez większych problemów jechać z większym ciężarem w skrzyni. Odbywa się to kosztem prędkości. Jeśli chcę jeździć podobnym tempem co reszta rowerzystów i na dystansach dłuższych niż 5 kilometrów muszę jeszcze zainwestować w przerzutki. Jak tylko zdecyduję czy wybrać tradycyjne przerzutki zapożyczone z roweru górskiego czy też piastę z wbudowanymi przełożeniami (której zdecydowanym plusem jest możliwość zmiany przełożeń podczas postoju) wezmę się do dalszej pracy.

Żeby bezpiecznie i zgodnie z przepisami wozić syna w środku muszę jeszcze wyposażyć skrzynię w pasy bezpieczeństwa.

Skrzynia transportowa

Do założonego terminu ukończenia roweru pozostało 11 dni. Oprócz skrzyni zostały już tylko drobnostki takie jak montaż pasów bezpieczeństwa, linki hamulca i wymiana łożyska główki ramy. Spodziewam się, że nie zabiorą za dużo czasu i że terminu dotrzymam. Skrzynia transportowa już prawie na ukończeniu, uaktualniony plan przewiduje jej montaż na rowerze za 3 dni. Wymiary idealnie pasują do ramy, kolor mam nadzieję też będzie OK. Rzeczy, z których jestem zadowolony to z pewnością ławka z siedziskiem na zawiasach dzięki której powstało pudełko na skarby Młodego Pasażera oraz wycięcie na stopę które ułatwi wsiadanie. Na plus zaliczyć trzeba również wagę całości co zawdzięczam cienkiej ścianie użytej sklejki - 7 milimetrów.

Raczej nie przewiduję jeździć w deszczu ale może się zdarzyć że niepogoda złapie mnie na wycieczce dlatego ważne jest aby dokładnie polakierować całość

Niska waga to chyba jedyna zaleta tak cienkiej sklejki. Obawiam się czy całość wytrzyma zwłaszcza moment wsiadania do środka. Problematyczne było też połączenie całości za pomocą wkrętów i kleju.

Ze względu na cienką ściankę połączenie nie było łatwe a ukrycie wkrętów pozostało w sferze planów. Mam nadzieję, że szybko nie poddam skrzyni próbie zderzeniowej bo wynik może nie być satysfakcjonujący.

Co do sztywności części drewnianej liczę, że umocowanie skrzyni do ramy roweru w ośmiu punktach odrobinę pomoże. Nieprzymocowana do ramy skrzynia wydaje się dość wątła na najdłuższym boku.

Żeby uzyskać mocne połączenie trzeba było użyć wkrętów a ich wkręcanie w siedmiomilimetrową ściankę nie w każdym punkcie poszło zgodnie z założeniami. Kolejnym wyzwaniem przy budowie skrzyni było uzyskanie właściwych kątów. Nie obyło się bez strat materiału 

Malowanie i montaż całości

Tydzień po poprzednim wpisie część konstrukcyjna budowy ramy była już ukończona. Skrzynia będzie przymocowana do czterech wsporników rozmieszczonych na rurze sterowej, rurze poziomej i w przedniej części ramy.

Kolejny wolny wieczór przeznaczony do prac nad rowerem transportowym poświęciłem na dokładne wyczyszczenie wszystkich metalowych elementów drobnym papierem ściernym oraz szczotką drucianą w miejscach gdzie papier nie wystarczał (spawy) i pomalowanie ich farbą podkładową. Kolejnego ranka przyszła kolej na przygotowanie pozostałej powierzchni oraz malowanie całości kolorem. Jeśli czarny to kolor oczywiście. Efekty widać poniżej:


Pierwszy dzień wiosny to również pierwszy dzień roweru złożonego w całość po malowaniu. Wygląd znacznie się zmienił. Całość wygląda już dużo lepiej dzięki zamontowaniu pozostałych elementów wyposażenia takich jak błotniki, bagażnik i osłona łańcucha.

254 centymetry długości mierzone od przedniego koła do tylnego błotnika to o 4 centymetry więcej niż samochód Smart :-) Według założonego planu skrzynia w najszerszym miejscu będzie miała 55 centymetrów.

Postępy w budowie, pierwsze wrażenia z jazdy

Kolejny weekend przyniósł kolejne postępy w pracach nad ukończeniem roweru transportowego. Jak to czasami bywa z budową prototypów dotrzymanie założonych terminów nie zawsze się udaje. Jest marzec, zgodnie z planem rama miała już być zrobiona i pomalowana. Wszystko wskazuje na to, że ten etap zakończy się za ok. 2 tygodnie, czyli opóźnienie względem planu wyjściowego wynosi 3 tygodnie.
Stan na dzień dzisiejszy: udało się w końcu skrócić rurę sterową do bardziej proporcjonalnej długości. Nie obyło się bez niespodzianek - podczas spawania dolnej części przez przypadek do ramy przyspawane zostało łożysko. Przed pomalowaniem ramy trzeba będzie je wyciągnąć i zastąpić nowym. Miejsca łączenia rury z ramą wyglądają dobrze, po dokładniejszym przeszlifowaniu i pomalowaniu powinny być niewidoczne.

Rura sterowa od dołu jest jak najkrótsza żeby maksymalnie zwiększyć prześwit. Co prawda nie przewiduję podjeżdżania pod wysokie krawężniki, ale pod spodem muszę w przyszłości zmieścić konstrukcję podpórki.

Konstrukcja musi być bezpieczna, wygodna w użytkowaniu i estetyczna. Aby była bezpieczna planowałem poprowadzić dodatkową rurę poziomą łączącą rurę sterową z rurą siodłową. Wzmocniłoby to całą konstrukcję, a zwłaszcza rurę sterową, której jedynym punktem zaczepienia jest połączenie z dolną rurą ramy. Niestety przeszkadzałoby to w wygodnym użytkowaniu przy wsiadaniu i zsiadaniu i nie do końca spełniało kryterium estetyczne. 

Kompromisem pomiędzy estetyką a stabilnością konstrukcji jest kawałek blachy wspawany pomiędzy rurą sterową a poziomym profilem ramy. Liczę na to, że rura sterowa zostanie nieco wzmocniona po zamontowaniu skrzyni.

Jednym z elementów wyróżniających rowery long john od zwykłych jest konieczność poprowadzenia drążka kierowniczego od dołu rury sterowej do widelca. Po raz kolejny przydały się do tego elementy ze starego roweru który już wcześniej wykorzystałem. Za uchwyt drążka kierowniczego na obu jego końcach posłużyły końcówki widelca roweru-dawcy. Co do samego drążka końcówki zostały zapożyczone z samochodu. Na pierwszy rzut oka, zwłaszcza przy widelcu, sprawiają wrażenie zbyt dużych. Na pewno są wystarczająco wytrzymałe i nie generują żadnych odgłosów.

Element mocowania drążka kierowniczego to końcówka widelca z innego roweru, na zdjęciu powyżej widać tymczasowy drążek kierowniczy wykorzystany do pierwszej jazdy próbnej

Z układem kierowniczym na miejscu nic już nie stało na przeszkodzie żeby po raz pierwszy przekonać się na własnej skórze jak jeździ się rowerem w którym przednie koło jest ponad metr przed kierownicą. Nie wiedziałem czego się spodziewać naciskając na pedała po raz pierwszy. Po pierwszych kilku metrach, zadowolony że nie upadłem, zauważyłem, że jest zdecydowanie inaczej niż na zwykłym rowerze. Utrzymanie równowagi wymagało ciągłych, nieco chaotycznych ruchów kierownicą a reakcja roweru na te ruchy była mocno opóźniona co utrudniało spokojną jazdę. Po kilku chwilach odniosłem wrażenie, że idzie mi coraz lepiej. Pomogło oderwanie wzroku od przedniego koła i skupienie się na horyzoncie. Jestem dobrej myśli i wydaje mi się, że dość szybko wyczuję jak bez większego wysiłku utrzymywać równowagę i pożądany tor jazdy. Wiem już też na pewno, że ze względu na długość roweru zawrócenie na chodniku czy ścieżce rowerowej bez zatrzymywania i cofania będzie niemożliwe.

Niepomalowany, bez błotników, bagażnika, osłon i skrzyni rower nie wygląda jeszcze tak jak powinien ale część związana z budową ramy jest już prawie zakończona. Pozostał montaż mocowań pod skrzynię i kilka detali takich jak odpowiednio wyprofilowany drążek kierowniczy oraz mocowania pancerzy linek hamulca przedniego i ewentualnej przerzutki. Uaktualniony harmonogram prac zakłada ukończenie tych elementów już w przyszłym tygodniu po którym będę mógł pomalować całość i rozpocznę budowę skrzyni.

Różne rodzaje powierzchni transportowej

Pomysłów na skrzynie w rowerach long john jest wiele. Jedną z możliwości jest użycie mocnego materiału i rozmieszczenie go na stelażu, który jest częścią ramy, jak na zdjęciu poniżej. Biorąc pod uwagę skomplikowanie elementów ramy, oraz zwiększoną ilość metalu (i spawania) koniecznego do takiej budowy jest to pomysł, który odrzuciłem od razu. Dodatkowo, po prostu mniej mi się podoba.

źródło: http://www.lightfootcycles.com/motoworld/

W internecie można znaleźć również zdjęcia skrzyń z metalu czy tworzyw sztucznych. Niektóre są rzeczywiście ciekawe, dostosowane pod indywidualne potrzeby. Mogą być wodoszczelne, zamykane na zamek, a przy tym lekkie i wytrzymałe. Służą za skrzynie narzędziowe, mobilne bary, mini-kawiarnie i wiele innych rzeczy

źródło: http://42bikes.warnock.me.uk/category/cargobike/

Najpopularniejszym materiałem jest drewno, a konkretnie sklejka drewniana. W swoim projekcie również przewiduję budowę skrzyni drewnianej. Zakładam, że taka konstrukcja będzie najprostsza (choć nie łatwa) do zbudowania a jednocześnie estetyczna i wystarczająco wytrzymała żeby znieść planowane przeze mnie obciążenia i warunki atmosferyczne.

Pośród wielu możliwości co do kształtu i koloru najbardziej podoba mi się ten znaleziony na http://shanemacrhodes.tumblr.com/post/93981021278/cetmacargo-cetma-hugo-extra-long-bed 

Jedną z rzeczy, które podczas poszukiwania pomysłów na wykonanie roweru od razu mi się spodobały był specjalny otwór w dolnej części bocznej ściany skrzyni, który ułatwia dzieciom wchodzenie do środka. Pierwszy raz pomysł ten zauważyłem na filmie poniżej (46. sek.) i mam nadzieję wprowadzić go w życie już w marcu.

Główka ramy, rura sterowa

Sezon grypowy w pełni, co przeszkadza nieco w terminowym kontynuowaniu budowy, ale dzięki wytrwałości Michała kolejny etap już za nami. Po nieco pospiesznych konsultacjach ustaliliśmy punkt w którym umieszczona będzie rura sterowa. Po nieco dłuższej dyskusji uzgodniliśmy, a raczej ja uparłem się, co do długości tej rury.

Przeciągnięty górą ramy sznurek wskazuje w którym miejscu powinna kończyć się rura sterowa gdyby miała być na wysokości przewidzianej przez producenta roweru. Ewidentnie zasugerowana przeze mnie długość rury jest zbyt duża.

Najprawdopodobniej zdecyduję się na wysokość skrzynki mniej więcej na poziomie na którym obecnie jest sznurek na zdjęciu powyżej, czyli rura sterowa będzie musiała być skrócona tak, by wystawała kilka centymetrów powyżej. Mam nadzieję, że po skróceniu kierownica będzie odpowiednio wysoko, by nie uderzała mojego syna w głowę podczas skręcania ;-)

Po założeniu kierownicy od razu rzuca się w oczy jak bardzo nieproporcjonalna do całości jest tak długa rura sterowa. Ewentualną potrzebę ustawienia kierownicy wyżej zapewni dłuższa sztyca.

Planując budowę roweru spodziewałem się, że popełnię kilka błędów. Na obecną chwilę wydaje mi się, że upieranie się przy tak długiej rurze sterowej było jednym z nich, mam nadzieję, że jej skrócenie nie będzie drugim

Budowa ramy, wydłużenie roweru

Do budowy ramy roweru transportowego potrzebny jest rower bazowy oraz kilka dodatkowych elementów z drugiego, niekoniecznie nowego. W moim przypadku okazał się to być wysłużony kilkunastoletni rower górski koleżanki z pracy, która, po wielu latach użytkowania zdecydowała się na zakup nowego i nie mając co zrobić ze starym bez chwili zastanowienia i z uśmiechem na twarzy przekazała go 'w dobre ręce'. Do zbudowania zaplanowanej przeze mnie ramy potrzebne były jeszcze: profil stalowy (takiego samego kształtu jak rama roweru bazowego) i rura.
Jak już pisałem wcześniej nie potrafię spawać. Dość kłopotliwa sytuacja dla kogoś, kto ma już wszystko co potrzebne do zespawania wymarzonego roweru. Z pomocą przyszedł internet. Kilka ogłoszeń, kilka maili i telefonów i wybór padł na Michała. Przedstawiłem mu pomysł, okazało się, że sam kiedyś miał podobny i że ma dużą wiedzę jeśli chodzi o pracę z rowerami. Dostarczyłem wszystkie materiały, umówiliśmy się na sobotę rano i zabaraliśmy się do pracy.

Szczegóły techniczne jak i wymiary ustaliliśmy wspólnie a efekt ustaleń został zapisany na pochłaniaczu nad paleniskiem kowalskim.

Jak z góry zakładałem, budowa ramy nie jest zadaniem łatwym. Rozpoczęło się od rozłożenia roweru bazowego na części i przecięcia ramy w miejscu, w którym producent umożliwił jego składanie.

Ostatni moment ramy składaka jako całości

Mając na stole rozciętą ramę i stalowy profil przyłożyliśmy wszystko do siebie i po raz pierwszy zobaczyłem, że te dodatkowe 110 centymetrów o które chcę wydłużyć całą konstrukcję robi dużą różnicę.

Za radą Michała ramę umieściliśmy na tymczasowym stelażu, który umożliwił bardziej prezycyjne ustawienie poszczególnych elementów przed spawaniem

Całość wymagała trochę cierpliwości, głównie ze strony Michała, któremu ciągle zwracałem na coś uwagę, mimo, że doskonale (dużo bardziej niż ja) wiedział co robi. Do ustalenia poprawnej (a przynajmniej jak najbliższej poprawnej) geometrii chciałem wykorzystać poziomicę i miarkę. Pomysł wydawał mi się całkiem dobry, ale zdawałem sobie sprawę, że mogę się pomylić. Z pomocą ponownie przyszedł Michał i pokazał mi sposób badania geometrii ramy polegający na przeciągnięciu sznurka przez haki kół i zmierzeniu odległości sznurka od ramy z obu stron w kilku miejscach

Po kliknięciu na zdjęcie powyżej da się w przybliżeniu zauważyć sznurek, dzięki któremu upewnialiśmy się przed ostatecznym spawaniem, że poszczególne elementy ustawione są w lini prostej.

Do sprawdzenia czy konstrukcja jest prosta przydała się również poziomica i przedłużenie rury siodłowej oraz główki ramy. Na obecnym etapie możemy jedynie stwierdzić, że według pomiarów wszystko jest OK. Praktycznie sprawdzimy to dopiero po ukończeniu ramy. Kolejny etap przed jej ukończeniem to wspawanie rury w której zamocowana będzie kierownica.

 

Wybór roweru bazowego

Najczęściej spotykaną i sprawdzoną konstrukcją roweru typu Long John jest rama z tylnym kołem 24 lub 26 cali i mniejszym kołem z przodu (np. 20 cali). Taki też był mój zamysł, ale szukałem również pośród 'składaków' z kołem tylnym 20'. Przewagą konstrukcji z większym kołem z tyłu zdaje się być możliwość umieszczenia środka ciężkości skrzyni ładunkowej poniżej osi tylnego koła co może mieć bardzo pozytywny wpływ na sterowność i wywrotność roweru (a raczej jej brak) podczas użytkowania, zwłaszcza z ładunkiem. Mniejszy składak, przy wyborze odpowiedniej ramy, może teoretycznie okazać się łatwiejszą bazą do pracy ze względu na brak konieczności wprowadzania jakichkolwiek zmian w kształcie ramy poza jednopunktowym cięciem i dospawaniem wcześniej przygotowanej części 'ładunkowej' z kolumną kierownicy. Dość istotna przewaga z punktu widzenia kogoś, kto o spawaniu nie ma zielonego pojęcia i będzie potrzebował pomocy fachowca.
Chcąc jak najszybciej zacząć pracę nie szukałem zbyt długo. Po przejżeniu kilku ogłoszeń znalazłem nowego składaka na kołach 20'. Po kilku dniach, na początku grudnia, był już u mnie w garażu.

Kilka argumentów, które skłoniły mnie do dokonania zakupu:
Konstrukcja stalowej ramy, nieco inna od tej w polskich 'składakach' które znam sprzed lat, wydaje się być odpowiednia do moich potrzeb - dolna rura idzie dość nisko, mniej więcej na wysokości osi kół (w rowerze 'Wigry 3' czy 'Jubilat' ta część ramy umieszczona była zdecydowanie powyżej osi, co wykluczyło te modele z moich poszukiwań). Taka konstrukcja dobrze wróży właściwościom trakcyjnym. Ponadto miejsce składania się ramy od razu wyznacza optymalny punkt cięcia i wstawiania części transportowej z kolumną kierownicy i zdaje się być ułatwieniem do wspawania tego elementu - pionowe wykończenie 'zawiasu' ramy jest dobrą płaszczyzną do wspawania nowego elementu.
Rower jest nowy a więc wszystkie podzespoły/akcesoria będą do wykorzystania i spełnią wymagania estetyczne.
Hamulce z przodu typu V-brake mam nadzieję, że wystarczą do wyhamowania rowerzysty i ładunku.
Cena również była atrakcyjna.
Minusów tego wyboru też jest kilka, ale koncentruję się na pozytywach.

Idea, założenia, plany, terminy

Idea - zbudowanie roweru transportowego typu 'Long John' jak na zdjęciu poniżej

 (źródło zdjęcia: https://www.flickr.com/photos/mellbin/7775097080/)
Założenia - rower ma być używany przeze mnie do wożenia dziecka (w przyszłości: dzieci), żony, ewentualnie żony i dziecka (w przyszłości: dzieci). Konstrukcja musi być bezpieczna, wygodna w użytkowaniu i estetyczna
Plany - po przejrzeniu stron opisujących podobne konstrukcje (przykładowe źródła poniżej, jest tego więcej choć nie tak dużo jak się spodziewałem)
http://www.instructables.com/id/Long-John-Cargo-Bike/
http://www.instructables.com/id/build-a-2-wheel-cargo-bike/
http://tomscargobikes.com/tomscargobikes.com/BUILD_YOUR_OWN/Pages/BUILD_IT.html#1
skoncentrowałem się na poszukiwaniu bazy w postaci roweru miejskiego na kołach 24 cale, maksymalnie 26, w grę wchodził również 'składak' na kołach 20-calowych, najlepiej z przerzutkami w piaście. Rower musi być stalowy, tak aby w miarę łatwo można było do niego przyspawać konstrukcję ramy na której znajdzie się skrzynia transportowa. W momencie pisania posta rower został już zakupiony - składak na kołach 20 cali o konstrukcji ramy sprzyjającej przeróbkom. Skrzynia, o wymiarach ok. 60 X 75cm u podstawy będzie zrobiona ze sklejki, najprawdopodobniej 8mm. Po przyłączeniu 'części transportowej' rower bazowy wydłuży się o ok. 110-120 centymetrów.

Terminy:
- rower bazowy + materiał na ramę do końca stycznia 2015, wykonane przed czasem w grudniu 2014
- ostateczna konstrukcja gotowej ramy do końca lutego 2015
- skrzynia transportowa do końca marca 2015
- całość złożona i gotowa do jazdy 27.04.2015